|
ERZURUM'UN TİCARİ GELECEĞİ
Arkadaşlar “REDEVCO alışveriş merkezini dolaştın mı?” diye sordular. “Geçen yaz Palandöken çay bahçesinde tavşankanı çaylarımızı yudumlarken, tozunu dumanını az yutmadık… Bari bitmiş halini de görelim…” Deyip, dostların davetine icabet ettik.
Dışarıda müthiş bir soğuk vardı. Aceleyle alışveriş merkezine girmemize rağmen epeyce üşüdük. Ayazın kavurduğu çehremize tatlı bir sıcaklık vurdu. Daha birkaç mağaza vitrinine bakmıştık ki, ısındığımızı hissettik.
Hemen kanaatimi söyleyeyim. REDEVCO, Erzurum’a gerçekten yakışmış. Büyük kentlerdeki benzerleri gibi tüm önemli markaların mağazaları bir arada… Yiyecek katı da güzel düzenlenmiş.
Arkadaşların ifadesine göre, hafta sonları alışveriş merkezi dolup taşıyormuş. Özellikle yiyecek-içecek katında yer bulmak mümkün olmuyormuş. Birçok aile masa bulamadan geri dönüyormuş. Bu durum “İlk heves ve taze merakla” izah edilebilir mi? Yoksa bu ilgi devam edecek mi? Bunu zaman gösterecek.
Şehirde bu tür merkezlerden yararlanabilecek gelir düzeyine sahip bir kitle var: Yüksek memurlar, esnaf, misafirler, kayak merkezinden buraya inen konuklar… AVM; Üniversite hocaları, doktorlar, askeri erkân için en azından hafta sonunu geçirebilecekleri güzel bir ortam sunuyor.
Merak edip, “ Öğrencilerin ilgisi var mı diye sordum. Malum, sayısı elli bine varan üniversite öğrencisi, önemli bir müşteri kitlesi… Dostların ifadesine göre öğrencinin ayağı henüz alışmamış buraya…” Bursla, krediyle gezilip tozulacak, yenilip içilecek yer değil böyle yerler, ne yapsın yavrucaklar… Bizim fakir esnafa da cılız harcamalarıyla bu gençler kalmış…” dedim.
Katları dolaşırken de, çay kahve içerken de sohbetimiz bu minval üzere devam etti doğal olarak. Hepimizin kafası karışıktı doğrusu. Bir yandan böyle güzel bir yatırımı şehre yakıştırıyoruz, diğer taraftan bu güçlü küresel sermayenin küçük esnafı yiyip yutmasından endişe ediyoruz.
REDEVCO, Erzurum Alışveriş Merkezi için 75 milyon harcamış. 2 bin 200 kişiye istihdam sağlamış… Öyle görkemli bir alışveriş mabedi kondurmuş ki şehrin göbeğine…
Yıllardır zor şartlar altında ekmek kavgası veren bakkal, manav, lokantacı nasıl baş etsin milyon dolarlık yatırımlarla? Arkasında küresel sermaye bulunan markalarla… Takdirimiz endişeye, sevincimiz buruk bir hüzne dönüşüyor.
Ne yaparsak yapalım, böyle bir rekabetin galibi biz olamayız. Ortada fiili bir durum var. “ Aman şehre kimse yatırım yapmasın, global sermayenin burada ne işi var?” diyebilir miyiz? Desek de dinletebilir miyiz?
Öyleyse yapılacak iş, yerli sermaye dayanışmasını tez elden sağlamak.
Geçen gün Başbakan Erdoğan, 212 Power Outlet’in açılışında, “Bakkal dükkânı olayı bitti. Ne yapacaklar? Belki marketler, belki süpermarketler halinde bunu aşmanın gayreti içinde olacaklar…” Dedi.
Sanıyorum “ Genetik sermaye bölünmesi” illetiyle malul Erzurum’da bu sihirli formül tutmaz. Baba ölünce kardeşlerin ilk işi tezgâhı, dükkânı, mağazayı bölüşmek… Kimsenin aklına birlik olalım, dirlik olalım düsturu gelmiyor.
Öyleyse çareyi daha derinlerde aramalıyız. Beş yüz yıllık yöntemlerle baba mesleklerini sürdüren esnaf ve sanatkâra yeni ufuklar nasıl açabiliriz, onu planlamalıyız.
Bu çok zor bir iş, biliyorum. Ama zor başarılmalı, bir yandan büyük kuruluşların şehre yatırımı desteklenirken, diğer yandan bu alışveriş devlerinin küçük esnafı yutmasının önüne geçilmelidir.
Ama nasıl? Nasılını şehrin ekonomi kurmayları, meslek teşekkülleri ve bilim adamları araştırmalı, somut çareler koymalı ortaya… Özellikle de kalkınma ajansı bu konuyu özel olarak gündemine almalı.
REDEVCO, Carrefour, Migros gibi uluslar arası devler gelip Erzurum’da tezgâhlarını açtıklarında… Raflarına her türlü uluslararası ürünü koyacaklardır. Koyma diyebilir misiniz? Oraya akın akın yürüyen müşteriye “ Dur gitme, Erzurum malı kullan” diyebilir misiniz? Deseniz de dinletebilir misiniz?
Ekonomi hemşericilik falan tanımıyor. Kendi kurallarını acımasızca icra ediyor. Kırk derece soğukta, ana caddenin iki yanında müşteri bekleyen esnaf hemşerisini kaderiyle baş başa bırakan yüzlerce Erzurumlu, yüzüne sımsıcak bir havanın yaladığı REDEVCO’YA, Migrosa koşuyor.
Acı, ama gerçek maalesef bu! Ne yapacaksak bu gerçeği göz önünde bulundurarak yapmalıyız, ama geç kalmadan!
|
