|
ERZURUM’UN GELİŞMİŞ GÜNEŞ SİSTEMLERİ VİZYONU
Geliştirilmiş güneş enerjisi sistemleri birçok Avrupa ülkesinde hızla yaygınlaşıyor.
Bir makaleden not etmişim. Bu sistemleri üreten firmalar “Avrupa’daki tecrübelerine dayanarak, önümüzdeki beş yıl içinde, konutların ısıtılması ve soğutulmasında, doğanın kendi ısısının kullanımının ülkemizde de ön sıralara tırmanacağını” söylüyorlar.
Öyle ya. Mesele sadece ısıtmak değil. Kış boyunca vatandaş soğukla baş etmeye uğraşırken, yaz aylarında da serinlemek için dünyanın masrafına katlanıyor.
Güneş enerjisiyle enerji masraflarını büyük ölçüde azaltabileceklerine inanan “Doğal enerji savunucuları” , “Güneş Enerjisinin geleceğin anahtarı” olduğuna inanıyorlar. Binaları, evleri, apartmanları güneş enerjisiyle rahatlıkla ısıtabileceğimizi ileri sürüyorlar.
Diyorlar ki; “Güneşten dünyaya bir günde gelen güç, dünyanın elli yıllık toplam ihtiyacını karşılayacak kadardır. “
Türkiye'nin güneş potansiyeli tüm dünyada ilk sıralarda… Ancak bu müthiş kaynağı kullanmak konusunda yeterli mesafeyi almış değiliz.
Bu genel çerçeveyi çizdikten sonra, gelin meseleye Erzurum açısından bakalım.
Erzurum’da son yıllara kadar ısınmak için kömür, odun ve petrol ürünleri gibi fosil yakıtlar kullandık. Sabahın erken saatlerinde kuyruklara girip evlerimize kok kömürü taşıdık. Sonra o imkândan da mahrum kalıp, düşük kalorili kömürlere talim ettik.
Pahalı ithal kömürlerin kaloriferlerle birlikte ceplerimizi nasıl yaktığını söyleme gerek var mı?
Kalitesiz kömürlerin yıllarca havamızı ne hale getirdiğini hatırlayınız. Ne yazık ki, uzun süre hava kirliliği şampiyonu oldu, havasının temizliği ile meşhur Erzurum.
Şükür doğal gaza kavuştuk. Doğalgaz, fosil yakıtlar içinde en iyisi. Hiç değilse Hava kirliliğini ölümcül boyutlara ulaştırmıyor. Ama o da pahalı. Üstelik dışa bağımlı kılıyor bizi. Bakıyorsunuz Ukrayna’nın kafası bozuldu, kıstı gazı. İran küstü, sistem arızalandı! Ermeni meselesi gündeme geldi, Azeri kardeş bastı zammı!
Demek ki ülke olarak da, şehir olarak da enerji konusunda dışa bağımlılıktan süratle kurtulmamız lazım. Şehir olarak alternatif enerji kaynaklarına hızla yönelmemiz gerekiyor. “Erzurum’un Geliştirilmiş Güneş sistemleri Vizyonu” dersem, hemen tebessümle karşılamayın, “ Olur mu bu kış memleketinde böyle şey” Demeyin!
Olur, olmasına da, nasıl?
Valilik, Belediyeler ve Sivil Toplum kuruluşlarımız bu konuya acilen kafa yormalı.
Çünkü bu önemli projenin bugünden yarına uygulanacak şekli de var, uzun vadeli politikalar isteyen yanı da.
Gelişmiş sistemleri araştırarak, belli kolaylıklarla vatandaşın hizmetine sunmakla işe başlayabiliriz. Öncelikle Belediyeler, pilot semtler tespit etmeli. Konum ve yükseklikleri uygun binalara gelişmiş sistemlerin montesi için çareler düşünülmeli. Binalara bu sistemlerin montesi mevzuat ve kaynak olarak teşvik edilmeli. Birçok ilde başarılı olan çalışmalar var, oralarda etütler yapılmalı.
Bir de uzun vadeli planlara ihtiyaç var. Bu konuda Belediyelerimizin İmar birimlerine iş düşüyor. Tabi onları harekete geçirecek irade, siyasi karar mekanizmalarıdır.
Güneş enerjisinden maksimum ölçüde yararlanabilmek için binaların yerleşim planı çok önemli. Şehrin “Güneş enerjisi vizyonu” belirlenirken; binaların güneş enerjisinden daha fazla yararlanması için neler yapılması gerektiği düşünülmelidir.
Bunun için de, özellikle yeni kurulan semt ve mahallelerde… Yeni yapılacak binalarda mimari çizimlerin buna göre yapılması lazım. Kent, çevre ile birlikte tasarlanmalı, iklim şartlarına uygun projeler geliştirilmelidir.
Konuyu merak edip, değerli birkaç teknik adamla görüştüm. Güneş enerjisinin azami kullanımına uygun binalar tasarlanırken nelere dikkat edilmesi gerektiğini anlamaya çalıştım.
Özetle şu hususların altını çizdiler:
Öncelikle, yeni ruhsat verilen binalarda pencere, cam gibi yapı elemanlarının güneş enerjisi kazancına göre hesaplanması lazım. Büyüklük ve boşluklar bu açıdan hesaplanmalıdır.
Özellikle yeni semt, mahalle ve binalar oluşturulurken “ Binaların, güneş yörüngesi diyagramı dikkate alınarak yönlendirilmesi” Büyük önem taşıyor. Binaların, yerleştirilecek panellerle güneşin irtibatını kolaylaştırıcı şekilde tasarlanmasına dikkat edilmesi gerekiyor.
Erzurum, diyelim on yıl sonra mutlaka bu ihtiyacı duyacak. Güneş enerjisini ısıtmada kullanmaya başlayacak. O zamana kadar geliştirilmiş ısıtma sistemleri daha ekonomik hale gelecek ve yaygınlaşacak.
İşte daha şimdiden hazırlıklı olup, hiç değilse yeni kentleşmelerde bu gerçeğe uygun tasarımlar yapsak fena mı olur?
Mademki,“ Bir günde gelen güneş gücü, dünyanın elli yıllık toplam enerji ihtiyacını karşılayacak kadarmış.” Öyleyse bu muazzam hazineden yararlanmak için neyi bekliyoruz.
Şehircilik biraz da gelecek on yılları planlamak değil midir?
|
